วิรัติ

วิรัติ คือ เจตนางดเว้นจากการทำผิดศีล มี 3 อย่าง  สมาทานวิรัติ สำหรับคนทั่วไป เจตนางดเว้นด้วยการสมาทานศีลไว้ล่วงหน้า สัมปัตตวิรัติ สำหรับภิกษุ ภิกษุณี อุบาสก อุบาสิกาเจตนางดเว้นเมื่อเผชิญกับเหตุการณ์ที่จะทำให้ผิดศีล สมุจเฉทวิรัติ สำหรับพระพุทธเจ้า เจตนางดเว้นเด็ดขาด ของท่านผู้สิ้นกิเลสแล้ว บริวารของการฆ่า คือ 1. การฆ่า ทำให้ศีลขาด 2. การทำร้ายร่างกาย ทำให้ศีลด่างพร้อย 3. การทรกรรม ทำให้ศีลด่างพร้อย หลักวินิจฉัยบาปกรรม (การฆ่า) 3 อย่าง คือ 1. วัตถุ หมายถึง สัตว์ที่ถูกฆ่า 2. เจตนา หมายถึง เจตนาของผู้ฆ่า 3. ประโยค หมายถึง วิธีการฆ่า การกระทำเป็นโจรกรรม มี 14 อย่าง 1. ลัก ขโมยเอาทรัพย์เมื่อเจ้าของไม่เห็น 2. ฉก ชิงเอาทรัพย์ต่อหน้าเจ้าของ 3. กรรโชก ทำให้เขากลัวแล้วให้ทรัพย์ หรือยกเว้นให้ไม่ต้องเสียทรัพย์ 4. ปล้น ร่วมกันหลายคน มีอาวุธเข้าปล้นทรัพย์ 5. ตู่ อ้างหลักฐานพยานเท็จหักล้างกรรมสิทธิ์ของผู้อื่น 6. ฉ้อ โกงเอาทรัพย์ของผู้อื่น 7. หลอก ปั้นเรื่องขึ้นให้เขาเชื่อแล้วให้ทรัพย์ 8. ลวง ใช้เล่ห์เอาทรัพย์ด้วยเครื่องมือลวง 9. ปลอม ทำหรือใช้ของปลอม 10. ตระบัด ยืมของคนอื่นมาใช้แล้วยึดเอาเสีย 11. เบียดบัง กินเศษกินเลย 12. สับเปลี่ยน แอบสลับเอาของผู้อื่นซึ่งมีค่ากว่า 13. ลักลอบ หลบหนีภาษีของหลวง 14. ยักยอก ใช้อำนาจหน้าที่อันมีอยู่ ถือเอาทรัพย์โดยไม่สุจริต สัมปัตตวิรัติ     สัมปัตตวิรัติ ได้แก่ เจตนางดเว้น ซึ่งเกิดขึ้นในทันทีทันใด ที่ประจวบกับเหตุที่จะทำให้เสีย   ศีลหมายความว่า เดิมไม่ได้ตั้งใจจะรักษาศีล ไม่ได้สมาทานไว้ แต่เมื่อพบกับเหตุที่ตนจะล่วง   ศีลได้ จึงคิดงดเว้นขึ้นในขณะนั้น เช่น เห็นสัตว์ที่พอจะฆ่าได้ น่าจะฆ่า แต่คิดเว้นเสีย ไม่ฆ่า     เจอกระเป๋าเงิน เจ้าของเขาวางไว้ แม้จะขโมย ก็พอขโมยได้ แต่งดเสีย ไม่ขโมย หญิงที่จะ   ล่วงประเวณีได้ ก็มี ช่องทางและโอกาสก็อำนวยทุกอย่าง แต่ใจคิดงดเว้นการล่วงประเวณีเสีย   ไม่ล่วง ไปดูการดูงาน ถึงเมืองนอก กลับมาคนเดียว จะเล่าอะไร โกหกให้ใครฟังก็ได้ แต่   คิดงดเว้นการโกหกเสีย ไม่พูด เหล้าจะกิน ก็มีพร้อม จังหวะก็อำนวย แต่คิดงดเสีย ไม่ดื่ม   การตั้งใจงดเว้น เมื่อประจวบเข้ากับ เหตุการณ์อย่างนี้ เรียกว่า สัมปัตตวิรัติ ผู้งดเว้นถือว่ามีศีล   เหมือนกัน   สมาทานวิรัติ   สมาทาน แปลว่า รับ   สมาทานวิรัติ แปลว่า งดเว้นด้วยการสมาทาน   ข้อนี้ หมายความว่า เราได้ตั้งใจไว้ก่อนว่า จะรักษาศีล ครั้นไปพบเหตุการณ์อันชวนให้ล่วงศีล   ก็ไม่ล่วง เพราะถือว่า ตนได้สมาทานศีลไว้ จะล่วงก็เสียดายศีล กลัวศีลจะขาด การงดเว้นจาก   การล่วงศีล ด้วยคำนึงถึงศีลที่ตนได้สมาทานไว้อย่างนี้ เรียกว่า สมาทานวิรัติ สมาทานวิรัติ   กับ สัมปัตตตวิรัติ มีผลต่างกันอยู่บ้าง คือสัมปัตตวิรัติ ทำให้ศีลเกิดขึ้น เฉพาะชั่วระยะหนึ่ง   ขณะที่จิตคิดงดเว้นเท่านั้น ก่อนนั้นก็ไม่มีศีล หลังจากนั้นก็ไม่มีศีล จำเพาะมีในเวลาตั้งใจ   งดเว้นเท่านั้น ส่วน สมาทานวิรัติ คือตั้งใจรักษาศีลอยู่เรื่อยๆ ศีลก็ย่อมมีอยู่ตลอดเวลา จนกว่า   ตนเองจะล่วงละเมิดศีล ศีลจึงจะขาด คือเป็น อันสิ้นสุดการสมาทาน ต่อเมื่อได้สมาทานศีลอีก   สมาทานวิรัติจึงจะเกิดอีก และเป็นผู้มีศีลสมุจเฉทวิรัติ   สมุจเฉทวิรัติ   สมุจเฉทวิรัติ ที่แปลว่า งดเว้นเด็ดขาด หมายถึง การงดเว้นของท่านผู้สิ้นกิเลส ที่เรียกว่า   พระอริยเจ้า ท่านนักศึกษาย่อมจะทราบแล้วว่า ศีลห้านั้น คนจะล่วงก็ เพราะจิตมีกิเลส ทำ   ให้อยากทำผิดทีนี้พระอริยเจ้าท่านละกิเลสได้แล้ว จึงหมด ปัญหาที่จะผิดศีล ไม่ผิดอีกแล้ว   ไม่ผิดอย่างเด็ดขาด เพราะฉะนั้น ศีลของ ท่านจึงมีอยู่ตลอดกาล ไม่มีเวลาขาด ไม่มีเวลา   เศร้าหมอง"